Không phải ngẫu nhiên người ta bảo Hội Lim (Tiên Du) là lễ hội đặc sắc vùng Quan họ. Không biết bởi duyên trời hay tình người Quan họ đằm thắm mà giã bạn rồi, du khách thập phương cứ vương vấn mãi câu hát “Người ở đừng về”… Và vì thế, cứ 12, 13 tháng Giêng hàng năm, không hẹn mà gặp, người người nô nức kéo về vùng Lim trẩy hội.
Hội Lim bao giờ cũng gồm 2 phần tách bạch: Lễ và Hội. Các làng Duệ Khánh, Đình Cả, Lộ Bao, Lũng Giang hội tụ thành một đoàn rước từ từ tiến vào trung tâm hội thu hút sự chú ý, quan tâm đặc biệt của đông hội. Đây là tâm điểm của phần Lễ, hoạt động tế lễ của các đoàn rước chính là chương trình khai hội thay cho lễ khai mạc như một số năm trước đây.
Ngày 13 mới là chính hội nhưng từ sớm ngày 12, đồi Lim – trung tâm lễ hội đã tưng bừng với các lán hát Quan họ và các trò chơi dân gian. Cùng với việc duy trì các trò truyền thống như: Thi tổ tôm điếm, đu tiên, vật, đập niêu, thi cờ người, dệt cửi hội Lim năm nay còn khôi phục thêm 2 trò bịt mắt bắt dê và kéo co. Bên đình Lim, trong Nội Duệ, Lũng Sơn, Duệ Đông các liền anh, liền chị sở tại rong thuyền rồng hát Quan họ phục vụ du khách thập phương. Tất cả tạo nên một không gian văn hoá riêng có của vùng quê Bắc Ninh – Kinh Bắc. Những người đến hội Lim lần đầu tiên hẳn ngạc nhiên bởi hiếm có vùng nào lễ hội lại diễn ra trên khoảng không gian rộng như vậy (2 xã Nội Duệ, Liên Bão và thị trấn Lim). Anh Phạm Thanh Hà ở Vĩnh Lộc (Thanh Hoá) cởi mở “Trăm nghe không bằng một thấy, Hội Lim quê các bạn có nét đặc trưng những lễ hội khác không có. Một ngày chưa đủ để hiểu hết về giá trị của sinh hoạt văn hoá dân gian nơi đây nhưng tôi cảm nhận được tấm lòng nồng hậu của người dân miền Quan họ. Nếu có cơ hội, nhất định tôi sẽ lại tìm đến Hội Lim”.
Hoà cùng dòng người tấp nập, những khuôn mặt già trẻ, gái trai rạng rỡ, lấp ló cố xem cho được trò chơi dân gian mình yêu thích. Khu vực diễn ra 2 trò bịt mắt bắt dê và kéo co thu hút khá đông người xem và cổ vũ; 5 cây đu lúc nào cũng rôm rả kẻ vào, người ra… Hội Lim Xuân Đinh Hợi mưa gần trọn ngày 12 nên từ sớm 13 trời quang để hội thêm đông đủ.
Các trò vui dân gian luôn thu hút đông người nhưng ở Hội Lim, điều khiến đông hội say mê, náo nức hơn cả vẫn là ca hát Quan họ. Người ta có thể nghe Quan họ cả ngày mà không chán. Hồ hởi nhận miếng trầu têm cánh phượng từ tay liền chị mớ bảy mớ ba, anh Nguyễn Văn Hải đến từ huyện Thanh Ba tỉnh Phú Thọ cho biết “Tôi đã nhiều lần về Hội Lim, dẫu biết rằng có sự khập khiễng, tôi vẫn thường có một sự so sánh với Lễ hội Đền Hùng quê tôi. Cũng vẫn “trên trời, dưới người” song đến Hội Lim thích nhất là được thoả sức nghe Quan họ. Tôi thích nghe hát Quan họ dưới thuyền nhưng cũng không thể bỏ qua mấy lán trên đồi. Các liền chị thật dịu dàng, duyên dáng…”. Quả thực sự tinh tường trong nghề chơi Quan họ là sự đón tiếp bạn thân tình, đối xử lịch lãm, tinh tế cộng với lề lối đối đáp đã tạo nên sự hấp dẫn kỳ lạ cả với người chơi và người thưởng thức. Những thanh niên nam nữ tay trong tay lên chùa Hồng Ân cầu tài, cầu duyên, xuống sườn đồi xem các anh Hai, chị Ba Quan họ mời trầu đón khách, vào cuộc giao duyên và giao lưu với du khách yêu Quan họ khiến tôi nhớ tới mấy câu thơ đầy tình tứ “Dập dìu đi trẩy Hội Lim. Hờ quên Quan họ, cứ tìm tay nhau. Lãng cười mắt liếc dao cau. Bổ ba lời hát, lá trầu dọc đôi…”.
Với những giá trị văn hoá, lịch sử phong phú, giàu ý nghĩa truyền thống, Hội Lim Xuân Đinh Hợi 2007 đã diễn ra trong trật tự, mỹ quan. Tuy nhiên, là một lễ hội có quy mô vùng miền, thu hút số lượng lớn khách thập phương, Hội Lim năm nay còn những hạn chế nhất định. Vẫn còn hiện tượng hát Quan họ trong lán trại dùng nhạc đệm và phương tiện khuếch đại âm thanh; một số du khách không cảnh giác bị kẻ gian lợi dụng lúc đông người móc, rạch túi; một số đối tượng đánh lộn; các hàng quán bên sườn đồi Lim vẫn bày bán…
Hội Lim Xuân Đinh Hợi đã khép lại, hẹn mùa xuân sau khách “tứ hải” lại hội tụ về đây để mà “tương phùng, tương ngộ”.
